Gegevens

Geschreven: zondag 19 juni 2011 21:05

De Tijd van 10 juni 2011 Column Luc Bonneux "Technofobe paranoia":

Onder leiding van Jean Huss, een politicus van de Luxemburgse groenen, publiceerde de Raad van Europa - die niets te maken heeft met de Europese Unie - een rapport over gsm-straling. Dat rapport was politiek, enkel geïnspireerd door de poespas van paranoia en verdachtmakingen zoals die al lang circuleert bij technofobe activisten. Deintensiteit van de niet-ioniserende straling uit een gsm is een miljoen maal lager dan die van een spaarlamp.Tientallen wetenschapscommissies uit vele beschaafde landen (waaronder de echte EU) hebben besloten dat er geen aanwijzing is van enig gezondheidseffect behalve opwarming.

Vervolgens verklaarde het International Agency on Research on Cancer (IARC) die straling als ‘mogelijk kankerverwekkend’. Dat is gebaseerd op louter anekdotische waarnemingen uit voor vooroordeel ergkwetsbare studies van hersenkanker (glioom). Dergelijk glioom is al niet erg waarschijnlijk als uw gsm hoogradioactieve gammastraling afgeeft. Bij 80.000 overlevenden van Hiroshima en Nagasaki bleef de toename van glioom beperkt tot drie gevallen (statistisch niet significant). Tussen atoombom en hersenkanker lag 15 tot 50 jaar. In laboratoria worden kort levende dieren, hun embryo’s en aan kanker gevoelige mutanten bestraald met niet-ioniserende straling, zonder enig reproduceerbaar effect.

Het IARC-rapport dat die dwaze stelling waar moet maken, is zelfs niet gepubliceerd, wat op zich al een overtreding is van alle regels van wetenschappelijke welvoeglijkheid. De International Commission on Non-Ionizing Radiation Protection (ICNIRP), de door iedereen gerespecteerde wetenschapsorganisatie, kon niet anders dan melden dat ze het rapport met veel aandacht ging bestuderen zodra het beschikbaar is.

Het IARC kent slechts één stof die ‘waarschijnlijk’ geen kanker verwekt. Nochtans heeft 40 jaar onderzoek naar de oorzaken van kanker uit voeding of milieu zo goed als niets opgeleverd: de grote oorzaken van kanker waren voordien bekend. Wij hebben geen benul van de oorzaken van de meerderheid van kanker bij niet-rokers, behalve leeftijd en noodlot. Het vele en dure onderzoek is al jaren doodgelopen, blijft zichzelf herhalen en zoekt subsidies door het scheppen van meer paranoia. Dezelfde technofobe paranoia dreef een extremistische groene beweging om een aardappelveld met genetisch gemodificeerde aardappelen te vernielen. Het discours is hetzelfde: een vergezochte hypothese verdedigd met een complottheorie. Wie ‘de industrie’ vervangt door ‘de Joden’ herkent het discours. De rol van de Joden in het antisemitische Europa van vorige eeuw is nu voorbehouden aan de bedrijven. Zonder scrupules brengen die door liegen en bedriegen de mensheid in gevaar uit ongebreidelde geldzucht. Argumenten zijn niet nodig: wetenschappers die het tegendeel beweren, zitten in de zak van die industrie. De groene beweging is niet verantwoordelijk voor alle daden van alle activisten. Ze hebben echter wel een intellectuele verantwoordelijkheid. Vlaams Parlementslid Hermes Sanctorum van Groen! is geen biologische boer van Tienen, maar een hooggeschoolde bioingenieur. Zijn stellingen over gsm en wifi zijn een wetenschapper met zijn opleiding onwaardig. Hij voedt de paranoia, bedrijft politiek met antiwetenschappelijke complottheorie en holt het voorzorgsprincipe uit. Ik daag Sanctorum uit: verdedig uw stellingen in een publiek debat met mij.

Luc Bonneux is epidemioloog en onderzoeker bij het Nederlands Interdisciplinair Demografisch Instituut in Den Haag.

Voor het originele krantenbericht, klik hier.

De Tijd van 14 juni 2011 "Gsm-straling: beter voorkomen dan genezen":

Het voorzorgsprincipe stimuleert innovatie door in te zetten op lage kosten voor milieu en gezondheid.

In De Tijd van 10 juni pleegde Luc Bonneux een opiniebijdrage waarin hij het voorzorgsprincipe voor gsm-straling beschouwt als technofobe paranoia.

Het voorzorgsprincipe stelt dat als er beperkte aanwijzingen zijn dat iets schadelijk kan zijn, toch maatregelen moeten worden genomen. Zonder te wachten op de schadelijke effecten en zonder te wachten op ondubbelzinnig oorzakelijk bewijs. In mensentaal: beter voorkomen dan genezen.

X-STRALEN

In 1897 ontdekte Wilhelm Conrad Röntgen de beroemde X-stralen. De praktische voordelen voor medische diagnose - en dus onze gezondheid - werden snel erkend. Het enthousiasme was zelfs zo groot dat aan de stralen helende krachten werden toegeschreven, waarop mensen werden gelokt naar zogenaamde‘radiumhot springs’. Snel na de ontdekking waarschuwden enkele wetenschappers nochtans voor negatieve gezondheidseffecten. Uiteindelijk werden X-stralen geklasseerd als schadelijk.

Heel wat moeilijker voor de wetenschap bleek het bepalen van een grenswaarde, een waarde waaronder de X-stralen niet schadelijk zijn. Uiteindelijk besloot in 1928 de Internationale Commissie voor Stralingsbescherming het voorzorgsprincipe toe te passen en raadde aan om ‘niet blootgesteld te worden aan straling zonder dat een bijkomend voordeel wordt verwacht’. Gebruik het dus niet meer dan nodig.

Het voorzorgsprincipe bestaat al een tijdje. Toch werd het weinig toegepast, een beroemd voorbeeld is asbest. Maar critici beweren wel eens dat met het voorzorgsprincipe de technologische vooruitgang zou ophouden. Het tegendeel is echter waar. Het voorzorgsprincipe stimuleert innovatie door in te zetten op zo laag mogelijke kosten voor milieu en gezondheid. Maar de afwegingen zijn uiteraard niet altijd eenvoudig, vooral als gezondheidseffecten pas op langere termijn zichtbaar zijn: onder welke grens is iets dat schade kan berokkenen, voldoende veilig? En wat betekent voldoende veilig? Vaak wordt het ALARA-principe naar voor geschoven: ‘as low as reasonably achievable’ of zo laag als redelijk mogelijk.

Wetenschappers voeren dus een complex debat, politici moeten aandachtig luisteren om vervolgens een wetgevend kader te scheppen voor de industrie. Vandaag gaat de discussie over radiofrequente straling, onder meer van gsm’s. Het Vlaams Parlement organiseerde daarom hoorzittingen en luisterde zowel naar wetenschappers als de telecomsector. De wetenschappers brachten tijdens de hoorzittingen een boodschap van bezorgdheid en pleiten voor een zo laag mogelijke stralingsbelasting, zeker voor kinderen. Als diezelfde wetenschappers vanuit het voorzorgsprincipe een stralingsnorm voorstellen van 0,6 volt per meter, dan kunnen volgens het ALARA principe bijvoorbeeld gsm-masten worden gemeden in en in de buurt van scholen.

Maar naast de wetenschappelijk een politieke discussie is het minstens even belangrijk om het debat maatschappelijk te laten verlopen. Want de burger wordt vaak over hethoofd gezien. Nochtans dienen zowel de bezorgdheid voor de volksgezondheid als de technologische vooruitgang toch om het welzijn van de burger te vergroten?

NONSENS

In de beperkte maatschappelijke discussie die plaatsvindt via de media, heb je ook enkele randfiguren zoals Luc Bonneux. Hij past de techniek van de grote mond toe: als wetenschapper een provocerende stelling uitschrijven over een thema buiten zijn expertise, dat luid uitschreeuwen en hopen op aandacht.

Een tijd geleden schreef hij dat ‘de kans dat een Belgische jongere zich infecteert

met hiv bij heteroseksueel contact met een blanke heteroseksuele leeftijdgenoot niet veel groter is dan de kans te worden doodgebliksemd’.‘Wie de informatie van Unaids bekijkt, heeft de indruk dat de informatie rechtstreeks uit het ministerie van Goebbels komt (De Standaard, 26/11/07).’ Iemand met statistische oogkleppen raadt onze jongeren aan geen condoomte gebruiken. Reactie van aidsonderzoekers: ‘Dit is desinformatie.’

Gelijkaardige opiniestukken van zijn hand verschenen ondermeer over klimaatwetenschap en borstkankerscreening. Telkens reageren de echte specialisten in het vakgebied dat zijn redeneringen berusten op nonsens. Bovendien worden ook complottheorieën niet geschuwd, zoals klimaatwetenschappers die zich zouden laten betalen of de Verenigde Naties die bewust aidscijfers opkloppen.

Als politicus met een wetenschappelijke achtergrond ben ik nooit vies van een publiek debat,waarvoor Luc Bonneux een oproep doet. Ik stel echter ook voor dat hij de confrontatie aangaat met al die echte specialisten die zijn uitspraken ernstig veroordelen.

Hermes Sanctorum

■ Is Vlaams Parlementslid voor Groen!.

■ Vindt het voorzorgsprincipe voor gsm-straling helemaal geen technofobe paranoia.

■ Stelt voor dat Luc Bonneux ook de confrontatie aangaat met de echte specialisten die zijn uitspraken ernstig veroordelen.

Voor het originele krantenbericht, klik hier.