Algemeen

Geen harde bewijzen?

"Er zijn geen harde bewijzen van schadelijkheid". Bij zowat elke berichtgeving over elektromagnetische straling (gsm, gsm-masten, draadloos internet, ...) wordt hierop gehamerd, tot vervelens toe.

Ook de meeste artsen en wetenschappers nemen deze stelling over zonder zich grondig en kritisch in de materie te hebben verdiept. Er blijkt weinig tot geen inzicht te bestaan in de reden waarom "harde" bewijzen uitblijven. De reden is nochtans vrij simpel.

In zijn artikel 'Asbestos, Science for Sale'* beschrijft Prof. David Kotelchuck twee belangrijke componenten van de strategie die destijds door de asbestindustrie werd gebruikt om te verhinderen dat de overheid maatregelen tegen asbest zou nemen:

1. Buy science, that is, fund medical research that would discredit reports of asbestos hazards

2. Becoming indispensable (onmisbaar) by building the company as rapidly as possible and weaving asbestos into the matrix of the economy.

De reden waarom bewijs voor de schadelijkheid van gepulste elektromagnetische straling uitblijft heeft in grote mate te maken met dat eerste aspect: 'buying science'. Veel onderzoek wordt namelijk gefinancierd door de telecom- en wirelessindustrie. Onderzoek dat gefinancierd wordt door deze industrie vindt significant (tot 9 maal) minder vaak schadelijk effecten.

Dit is geen uit de lucht gegrepen, wilde verdachtmaking, maar een bevinding die uit meerdere onderzoeken naar voor is gekomen. Eén van die onderzoeken is verschenen in het wetenschappelijke vakblad 'Environmental Health Perspectives' (vol. 115, nr. 1, januari 2007) en kunt u zelf nalezen hier. Dr. Henry Laï en het team van Microwave News kwamen eerder al tot dezelfde conclusies (zie hier).

doubt_is_their_product

Doordat er voor elk gevonden schadelijk effect (bijvoorbeeld effecten op het zenuwstelsel) telkens ook door de industrie gefinancierde studies zijn die géén schadelijke effecten vinden, wordt het tot stand komen van een wetenschappelijke consensus verhinderd. Onderzoeksresultaten kunnen niet consistent gerepliceerd worden.

Het gevolg kennen we: "er zijn geen harde bewijzen" of "er is nood aan meer onderzoek". Dit is exact wat de industrie met haar strategie wil bereiken: zorgen voor verwarring en onzekerheid. De bedoeling is om de wetenschappelijke discussie over de schadelijke effecten zolang mogelijk te rekken, zodat mensen hun interesse in de kwestie verliezen en zodat er geen overheidsmaatregelen komen om de bevolking te beschermen.

De gelijkenissen met de strategie van de asbestindustrie zijn frappant.

Kotelchuck zegt hierover: "Whether or not industry has lost these battles, the eventual outcome of each is less important than the fact that each salvo has tied up scientific resources, defined research issues and bought time. In the case of almost each industry proposal, some none-industry scientists have had to conduct experiments in rebuttal, using up some of the meagre resources in the process."

Ondertussen maken telecombedrijven en aanbieders van draadloze toepassingen van de onzekerheid misbruik om aan een zeer snel tempo zoveel mogelijk nieuwe draadloze toepassingen op de markt te brengen, wat de tweede component is van haar strategie.

Ze probeert op zoveel domeinen van de samenleving binnen te dringen, zodanig dat, wanneer er eindelijk "harde" bewijzen van schadelijkheid zouden komen, het al te laat zal zijn. Het zal dan zeer moeilijk zijn om deze zaken weer van de markt te halen.

bribery 

Kotelchuck: "The second imperative was to grow as rapid as possible (...) The engine of growth was the rapid development of thousands of new uses for the so-called magic mineral, asbestos."

Op een gelijkaardige manier zijn er de laatste jaren steeds meer draadloze en mobiele toepassingen gekomen en is de totale hoeveelheid straling waaraan mensen worden blootgesteld op korte tijd exponentieel toegenomen: draadloos internet overal, draadloos aangestuurde machines in de industrie, internet en televisie op de gsm, ... In steeds meer beroepen wordt nu gebruik gemaakt van mobiele en draadloze toepassingen, waardoor men op termijn volledig van deze toepassingen afhankelijk wordt en niet meer zonder zal kunnen.

De overheid lapt het voorzorgsprincipe aan haar laars en laat dit allemaal rustig gebeuren. Meer zelfs, de proliferatie van 'wireless' wordt zelfs aangemoedigd.

Kotelchuck: "The first worker death due to asbestos exposure was diagnosed by a London physician in 1900. (...) The British medical profession rediscovered asbestos disease in 1924 (...). In the US the first asbestos death was reported in 1930."

Al vroeg in de vorige eeuw waarschuwde de medische wereld voor de schadelijkheid van asbest en in de jaren '50-'60 bleken uit steeds meer (onafhankelijke) studies de dodelijke gevaren van asbest. Toch werd asbest pas in 2005 (!) verboden in België en in De Europese Unie.

Volgens schattingen van de Internationale Arbeidsorganisatie (IAO) maakt asbest wereldwijd ruim 100.000 slachtoffers per jaar. De komende jaren zal asbest nog duizenden slachtoffers maken in België alleen al.

Waar we nood aan hebben is niet direct "meer onderzoek", omdat de schadelijke effecten van straling reeds uit letterlijk honderden onderzoeken zijn gebleken. Meer onderzoek kan natuurlijk geen kwaad en is nodig om meer inzicht te krijgen in het precieze mechanisme waardoor deze straling nefaste effecten veroorzaakt.

Maar waar we vooral en veel dringender nood aan hebben zijn voorzorgsmaatregelen vanwege de overheid, die eindelijk haar verantwoordelijkheid moet opnemen en een halt moet toeroepen aan de steeds grotere stralingsbelasting van mensen.

Het uitblijven van maatregelen heeft minder te maken met een gebrek aan bewijzen, dan met onwetendheid of moedwillige blindheid. Zolang het voorzorgsprincipe niet wordt toegepast is de boodschap duidelijk: grote winsten voor de telecom- en wireless-bedrijven mogen gerust ten koste gaan van gezondheid en mensenlevens.

* in het boek Science and Liberation (1980) van Arditti, Brennan & Cavrak

 Zie ook het opiniestuk dat Beperk de Straling hierover schreef in de rubriek Vrije Tribune van Knack: 'wachten op bewijzen is onverantwoord'

Rapport Union of Concerned Scientists (2012): How Corporations Corrupt Science at the Public's Expense

 

universityinc

University inc.: onafhankelijke wetenschap komt meer en meer in het gedrang.

 

WETENSCHAPPELIJKE STUDIES

 Inhoud van deze pagina:

Overzichtspagina's

Belangrijke rapporten en studies

Werkingsmechanismen

Effecten op fauna en flora

Gepulste straling en tinnitus (oorsuizen)

Onze nieuwslijn met nieuwe wetenschappelijke studies en bevindingen


Overzichtspagina's

Op verschillende websites zijn overzichten terug te vinden van wetenschappelijke studies naar de schadelijke effecten van elektromagnetische straling:

  • EMF-Portal: "The internet information platform EMF-Portal of the RWTH Aachen University summarizes systematically scientific research data on the effects of electromagnetic fields (EMF). All information is made available in both English and German. The core of the EMF-Portal is an extensive literature database with an inventory of 28,770 publications and 6,389 summaries of individual scientific studies on the effects of electromagnetic fields.

    The EMF-Portal is a project of the femu working group of the Institute and Out-patient Clinic of Occupational Medicine of the University Hospital RWTH Aachen."

  • Overzicht op wifiinschools.org.uk
  • Een overzicht van de meer dan 20 studies die DNA-schade en chromosomale veranderingen vinden als gevolg van blootstelling aan elektromagnetische straling (vanaf p.2. Stand van zaken dd. 2008; intussen zijn er nog verschillende studies bijgekomen.)
  • Overzicht uit 2006 van de epidemiologische studies. 70 à 80% van deze studies vinden significante schadelijke effecten, zoals een verhoogd risico op kanker

 

Belangrijke rapporten en studies

  • Ecolog-rapport (2000):

    In 2000 heeft het Duitse Ecolog Instituut, een onafhankelijk onderzoeksinstituut, een studie uitgevoerd in opdracht van de telecomoperator T-Mobile. Het betrof een literatuuronderzoek naar de gezondheidseffecten van o.a. hoogfrequente gepulste elektromagnetische straling.

    De bevindingen waren o.a. dat straling kankerbevorderend is, schadelijk voor het immuunsysteem en dat het de hersen- en zenuwwerking beïnvloedt. Omwille van het feit dat zoveel negatieve effecten gevonden werden, heeft T-Mobile geprobeerd het rapport in de doofpot te stoppen (zie de volgende artikels 1 - 2).

    Uiteindelijk heeft Ecolog het rapport vrij op internet gepubliceerd. Het is terug te vinden hier (Engelstalig) of hier (Duitstalig). Een samenvatting van de resultaten is te vinden hier.

  • REFLEX (2004):

    In opdracht van de Europese Unie werd een grootschalige studie uitgevoerd aan verschillende Europese universiteiten waarin men gaan kijken is naar niet-thermische effecten van elektromagnetische straling (niet-thermisch wil zeggen niet veroorzaakt door opwarming van weefsel).

    Uit het onderzoek bleek dat significante schade wordt aangericht in menselijke cellen en dan vooral aan het DNA (enkele en dubbele DNA-breuken). Een samenvatting en het volledig rapport kunnen gedownload worden op de website van de Verum Foundation.

 

 Samenvatting REFLEX studie:

"Twelve institutes in seven countries have found genotoxic effects and modified expressions on numerous genes and proteins after radio frequency and extremely low frequency EMF exposure at low levels, below current international safety guidance, to living cells in-vitro. These results confirm the likelihood of long-term genetic damage in the blood and brains of users of mobile phones and other sources of electromagnetic fields.

The idea behind the REFLEX study was to attempt replicate damage already reported to see if the effects were real and whether, or not, more money should be spent of research into the possible adverse health effects of EMF exposure. They concluded that in-vitro damage is real and that it is important to carry out much more research, especially monitoring the long-term health of people."

Meer informatie is te vinden op de website van Powerwatch.

 

  • BioInitiative-rapport (2007/2012):

    Een studie van de BioInitiative Working Group, een internationale werkgroep van gerenommeerde wetenschappers, onderzoekers en specialisten in gezondheidsbeleid. Het rapport is een bespreking en samenvatting van al het onderzoek dat tot nu toe werd uitgevoerd. Het behandelt onder andere de immunologische, genetische en neurologische effecten.

    De conclusie is heel duidelijk dat schadelijke effecten zich al voordoen bij lage stralingsniveaus en dat de huidige blootstellingsnormen ernstig te kort schieten.

    Het volledig rapport of de afzonderlijke hoofdstukken kunnen gedownload worden op www.bioinitiative.org.                                                        

    Op YouTube staat een interessant interview met Cindy Sage, co-auteur van het BioInitiative-rapport, waarin ze meer uitleg geeft over het rapport, de belangrijkste resultaten toelicht en de beleidsimplicaties overloopt die hieraan verbonden zouden moeten worden:



 Uit het persbericht van het BioInitiative-rapport:

"This report stands as a wake-up call that long-term exposure to some kinds of EMFs may cause serious health effects. Good public health planning is needed now to prevent cancers and neurological diseases linked to exposure to power lines and other sources of EMFs. We need to educate the public and our decision makers that business as usual is unacceptable.

Public health and EMF policy experts have now given their opinion of the weight of evidence. The existing international limits for public and occupational exposure to EMFs and RF radiation are not protective of public health"

 

  • Rapport MobilWise (2011)

    RapportMobilwiseDe Britse NGO MobileWise publiceerde een rapport over de gezondheidsrisico's van gsm's. In het rapport komen meer dan 200 wetenschappelijke studies aan bod die duidelijk wijzen op een link met gezondheidsproblemen.

    "The possible health risks identified include brain tumours and damage to fertility, genes, the blood-brain barrier and melatonin production, as well as other biological effects thought to have a role in the development of cancer. Endorsed by a number of eminent doctors and scientists, the report highlights the growing and substantial body of evidence that has been obscured in the debate over these risks"
     
  • Vaak beweert men dat draadloze technologie nog niet lang genoeg bestaat en dat we dus nog niet genoeg weten over de gezondheidseffecten. Dit klopt niet. Al sinds de jaren '50 gebeurt er onderzoek naar de gezondheidseffecten van microgolfstraling. Veel van dat vroege onderzoek is gebeurd door het Amerikaanse leger en in de voormalige Sovjet-Unie. Aangezien microgolfstraling gebruikt werd en wordt voor heel wat militaire toepassingen, werden studies die een nadelige impact op het lichaam vonden natuurlijk liever stilgehouden.

    Dr. Zorach Glaser, een wetenschapper die nog gewerkt heeft voor de Amerikaanse marine en daarna bij het National Institute for Occupational Safety and Health en de Food and Drug Administration, stelde een bibliografie op met meer dan 2300 referenties van de vroege studies naar de effecten van EM straling.

    Elke week selecteert de Canadese wetenschapper Magda Havas een studie uit deze bibliografie en licht deze toe. Klik hier.

Zory

In 1971/72 Dr. Zorach ("Zory") R. Glaser published a bibliography that provided more than 2,300 references on the bioeffects of RF/MW radiation. At that time he worked for the US Navy and he later worked for NIOSH (National Institute for Occupational Safety and Health) and the Food and Drug Administration. During the years he has accumulated more than 6,000 documents in this field that include research from eastern Europe and the former Soviet Union, from the US Military, and from the US government, documents that have had limited distribution.

These documents are being scanned as searchable pdfs and will be made available from the electrosensitivity website (www.rewire.me) in the coming months.

For those who think there is no proof that non-thermal effects are biologically active . . . stay tuned! Not only is there proof but the US government and military were aware of the harmful effects more than 50 years ago. Internal attempts to alert key military and government committees that this radiation was harmful and that guidelines needed to be reduced, went unheeded. Read all about it at www.magdahavas.com under "from Zory's Archive"

 For the introduction to these documents go to:
www.magdahavas.com/2010/06/25/introduction-to-from-zorys-archive

  • Appel van 198 wetenschappers aan de Verenigde Naties en Wereldgezondheidsorganisatie - www.emfscientist.org

 

Werkingsmechanismen

Over de mechanismen waarlangs EM straling schade veroorzaakt in het lichaam werden reeds verschillende hypothesen opgesteld. Wat intussen overduidelijk is, is dat deze mechanismen niets te maken hebben met opwarming van het weefsel (thermisch effect).

  • De rol van oxidatieve stress: 'reactive oxygen species (ROS)'

    Illustratief enkele studies waarin dit werd aangetoond (er zijn er talloze andere):

    • Studie gepubliceerd in Toxicology and Industrial Health (2007)
    • Studie in Mutation research (2009)
    • Studie in The Journal of Toxicology and Environmental Health (2009)
    • Studie in Reproductive biology and endocrinology (2010):

      "Conclusions: "We have reviewed the literature to better understand the effects of cell phone radiation on human health, especially on fertility and in relation to cancer. Commercially available cellular phones might affect cell function via non-thermal effects. We hypothesized that the plasma membrane might be the target of cell phone radiation. RF-EMW can increase ROS formation by increasing the activity of plasma membrane NADH oxidase. Prolonged exposure to RF-EMW can also cause DNA damage (by prolonged OS), which may accelerates neuronal and spermatozoal cell death and promote neurodegenerative processes as well as promote brain and testicular carcinogenesis. Any tumor promoting effects of RF-EMW might be due to the effect it has on PKC, ODC, intra cellular calcium spikes and stimulation of stress kinase. Stimulation of plasma membrane NADH oxidase might play central role in above mentioned effects. OS and changes in PKC activity might lead to the RF-EMW related infertility observed in numerous studies. Hence, RF-EMW from commercially available cell phones might affect the fertilizing potential of spermatozoa"
     
    • Studie in Electromagnetic Biology and Medicine (2011)
  • Inwerking op de ERK-cascade

    Een Isrealisch onderzoeksteam toonde aan dat de ERK-cascade na slechts enkele minuten blootstelling wordt geactiveerd door elektromagnetische straling met verschillende frequenties en dichtheden. De extracellular signal-regulated kinase-cascade is een bekend biologisch versterkingsmechanisme, dat een door het membraan van de cel waargenomen signaal zodanig versterkt dat een intracellulaire respons volgt. Lees verder op stopumts.nl.

    De ERK-cascade heeft een invloed op tal van cellulaire processen, die dus ook indirect door straling kunnen worden beïnvloed: celdeling, celproliferatie (van belang bij kanker), doorgeven van signalen, stofwisseling, stressrespons, ...

    Volledige studie

    Berichtgeving in Engelse kranten:
    The Telegraph: Mobile phone use and cancer linked
    Daily Mail: Only ten minutes on a mobile could trigger cancer, scientists believe
  • Diagram van mechanismen gelinkt aan electromagnetische straling. Het diagram is een overzicht van de effecten van electromagnetische straling op de lichaamsfuncties
  • Zie ook het volgende schema over de 'biologische effecten van EM straling en de daaruit resulterende ziekten', opgesteld door Dr. Ferdinand Ruzicka (biografie)


Effecten op fauna en flora

Zie www.livingplanet.be/emr.htm voor een overzicht van studies naar de effecten op planten en dieren.

Zie ook dit overzicht van studies: EMF + Wildlife (vol.1) en EMF + Wildlife (vol.2)

 
Gepulste straling en tinnitus (oorsuizen)

  • Microwave hearing pathway: Transmission of microwave-induced intracranial sound to the inner ear is most likely through cranial aqueducts
  • Bats avoid radar installations: Could electromagnetic fields deter bats from colliding with wind turbines? Zie de passage op pagina 5: Auditory microwave hypothesis
  • Tinnitus door UMTS en WiFi: Dit is geen studie, maar een korte uitleg in het Nederlands over hoe UMTS en WiFi  tinnitus kunnen veroorzaken
  • Gsm-gebruikers verdubbeld risico op tinnitus

    www.microwavenews.com - 30 juni 2010: An Austrian team has found that the risk of developing tinnitus, a ringing in the ears, doubled after four years of cell phone use. This is one of the first epidemiological studies to investigate the long-term effects of mobile phones on hearing.

    Hans-Peter Hutter of the Institute of Environmental Health at the Medical University of Vienna, and coworkers report that the observed association is "unlikely" to be spurious and could have important implications for public health. Their new epidemiological study, based on 100 cases and 100 controls, will appear in an upcoming issue of Occupational and Environmental Medicine.

    The "possible association of mobile phone use and tinnitus is plausible," according to Hutter, "because the cochlea [the inner ear] and the auditory pathway are located in an anatomical region where a considerable amount of the power emitted by mobile phones is absorbed." The risk of tinnitus was greatest on the side of the head the phone was used.

    Lees verder op microwavenews.com
  • Een uitgebreide lijst van referenties en abstracts van wetenschappelijke studies is te vinden hier
  • Artikel uit The Australian (1999):

    "Another similar phenomenon was that radar operators could often hear pulsed microwaves, as sound. This has been known since radar was invented, although the earliest published claims of auditory perception only appeared in 1956. Officially, the military forces denied the possibility of that such sounds could exist and subject their radar operators to rather pointed questions about their mental health. So everyone shut up about it, and went back to warming their hands.

    In 1975 a two-man team of electrical engineers at the University of Washington, Dr. Bill Guy and C.K Chou, published a comprehensive research paper showing that the operators were right. Pulsed microwaves could easily be heard by some humans. They postulated that the absorbed energy in the head causes rapid thermal expansion at a microscopic level, which produced an acoustic stress wave conducted through the bone to the cochlear"
  • Dr. Devra Davis:

    "Myelin is a fatty protective sheath that surrounds brain cells called neurons. Myelination is the process of acquiring this protection that takes place throughout childhood and adolescence and is not actually complete until the mid-20s and a little bit later in young males than females.

    Low-powered but erratic pulses of microwave radiation from cell phones and other digital devices have been shown to interfere with myelin formation. This could increase the lifetime risk of developing neurodegenerative diseases such as Parkinson's and other problems such as hearing deficits and tinnitus – chronic ringing in the ears..."

  • Tinnitus and cell phones: the role of electromagnetic radiofrequency radiation (2015)

    "CONCLUSION:The results support that chronic electromagnetic field exposure may cause damage by leading to neuronal degeneration of the auditory system."

 

Onze nieuwslijn met nieuwe wetenschappelijke studies en bevindingen 

 Klik hier. (Ook toegankelijk via het menu links, onder 'Nieuws', verder klikken op 'Wetenschappelijk nieuws'.)

DE GEZONDHEIDSEFFECTEN EN GEVOLGEN

De gezondheidsproblemen die (hoogfrequente, gepulste) elektromagnetische straling kan veroorzaken zijn zeer divers en omvatten onder andere:

  • Hoofdpijn
  • Hartkloppingen, hartritmestoornissen
  • Duizeligheid, misselijkheid
  • Opgejaagd, nerveus gevoel
  • Cognitieve problemen (geheugenproblemen, leerstoornissen, verminderde concentratie en denkvermogen)
  • Hyperactiviteit bij kinderen
  • Depressieve stemming, prikkelbaarheid
  • Vermoeidheid
  • Huidproblemen (brandend/gloeiend gevoel, roodheid)
  • ...

Mogelijke effecten op lange termijn:

  • Kanker (verschillende studies wijzen op een 3 tot 4-maal verhoogd risico op kanker, die bovendien op jongere leeftijd optreedt)
  • Alzheimer, Parkinson, andere neurologische, degeneratieve ziekten
  • Verstoorde werking van immuunsysteem (wat op zich weer tot een resem ziektes en aandoeningen kan leiden, zoals bijvoorbeeld allergieën)
  • Onvruchtbaarheid, geboorte-afwijkingen bij het nageslacht
  • ...


Voor een overzicht van wetenschappelijke studies die deze effecten aantonen, klik hier.


Zie ook dit overzichtsdocument: 'Health Implications of Long-term Exposure to Electrosmog' (Karl Hecht, 2016) en

'Zendmasten, draadloze technologie en gezondheid', geschreven door Dr. Jean Pilette, dokter in de geneeskunde (vertaald uit het Frans).

Professor Victor Moshchalkov, fysicus en internationaal expert, KU Leuven:

"Dat de elektromagnetische straling in de lucht interfereert met het menselijk lichaam op moleculair en cellulair niveau, is niet zo verwonderlijk. In ons lichaam bevinden zich overal – in de hersenen, in het ruggenmerg,... - hyperfijne zenuwcellen en membranen. Er zitten pakweg honderd biljoen neuronen in onze hersenen en nog eens een biljoen in ons ruggenmerg.

Die talloze neuronen in ons lichaam vormen niet alleen een fijn maar ook een geleidend werk dat signalen van de ene cel naar de andere cel stuurt. Een fijn gouden netwerk van geleidende, biologische draden dus. De rest van ons lichaam is veel minder geleidend en kan je beschouwen als een goeie isolator.

Dat perfecte organisme werkt met zeer lage spanningen – de grootste spanning waaronder een zenuwcel staat is 30 millivolt – en zeer lage stroom, in een grootteorde van 10 tot 1000 picoampère. Je kunt dus het menselijk lichaam vergelijken met een porseleinen kopje met gouden randjes. De gouden randjes bestaan uit fijne geleidende (metalen) draden en het porselein is de goede isolator.

Iedereen kan zich het tafereel voorstellen, als je dit kopje in een microgolfoven steekt: Met het porseleinen kopje zelf gebeurt er niks, het warmt zelfs geen sikkepit op, maar de gouden randjes geven vuurwerk. Met de huidige niveaus van elektromagnische straling in onze omgeving is het precies alsof de mens permanent in een microgolfoven vertoeft."

 
 

moshchalkov_TV

 

Naast het wetenschappelijk onderzoek is er een enorme hoeveelheid 'anekdotisch' bewijsmateriaal van mensen wereldwijd die bovengenoemde gezondheidsproblemen ondervinden door blootstelling aan straling (zie o.a. de 500 pagina's met getuigenverklaringen aangeboden aan de Vlaamse Minister van Welzijn, Volksgezondheid en Gezin). 

 

Effecten op de gezondheid

Maak uw keuze in het menu links.